برای انجام پروژه های طراحی معماری و ساخت و اجرا، امروز با استودیو معماری بوم تماس بگیرید.
شماره تماس: 33332930 - 041 09223654069
آدرس: تبریز، ولیعصر، خیابان اوحدی، نرسیده به تقاطع کریمخان، پلاک 6/1
(روانشناسي رنگ و تاثير آن در طراحی داخلی مطب و فضاهای درمانی)
رنگ يكي از عناصر اساسي در طراحي داخلی مطب محسوب ميشود، انسان در محيط زندگي خود به صورت آگاهانه يا نا آگاهانه با رنگ ها در حال تعامل است و از آنها تأثير ميپذيرد. اين تاثيرات ميتوانند به صورت فيزيولوژيكي و پسيولوژيكي پديدار شوند. امروزه بيان اينكه رنگ به صرف زيبايي در محيط مورد استفاده قرار گيرد، نميتواند مورد پذيرش باشد، چرا كه مساله مهم در طراحي داخلی يك محيط نيازها و احساسات كاربران آن ميباشد. بنابراين آگاهي از اين تاثيرات در طراحی داخلی مطب و مجتمع های پزشکی و نحوه استفاده از آنها در بهبود كيفيت فضا ميتواند موثر واقع شود. اين مقاله به بررسي روانشناسي رنگ در طراحی داخلی و اثرات آن بر محيط و تاثير آن در طراحی داخلی مطب ها اختصاص داده خواهد شد. در ادامه سعی خواهد شد با شناخت ماهيت رنگ و برخي از ويژگي هاي آن، و نحوه ادراك رنگ و بررسي تاثيرات فيزيولوژيكي و روانشناسانه آن، با تاكيد بر بعد تاثيرات رواني، عواملي چون تاثير رنگ محيط و دكوراسيون داخلي در ادراك دما، وزن ظاهري اشياء، وسعت محيط، قضاوت در مورد گذر زمان و مسيريابي در فضاهاي مختلف به مقايسه و نتيجهگيري آنها پرداخته شود
به عنوان مثال به نحوه کاربرد انواع رنگها درطراحی داخلی مطب دندانپزشکی در تبریز خواهیم پرداخت. و در نهایت این مقاله نشان میدهد، رنگ یکی از عناصر اساسی در طراحی داخلی مطب محسوب میگردد و نمیتوان رنگ را به صرف زیبایی در محیط مورد استفاده قرار داد. تأثیرات فیزیولوژیکی و روانشناسانه رنگ در محیط ها هدفمند و تاثیرگذار میباشد همچنین این مقاله راهكارهايي را براي نحوه استفاده از اين تاثيرات در دكوراسيون داخلي مطب ها و مراکز پزشکی بر مبناي مطالعات انجام گرفته و نتايج حاصل از مراحل قبل ارائه ميدهد.
می خواهیم بدانیم ...
- تأثیر رنگ بر ادراک محیطی مطب دندانپزشکی و سایر پزشکان و تأثیرات آن بر انسان چگونه خواهد بود؟
- آیا برای طراحی محیطهای مختلف باید رنگهای متفاوت و هدفمندی در نظر گرفته شود؟
- نحوه کاربرد انواع رنگها در محیط مطب دندانپزشکی چگونه باید باشد؟
نقش رنگ در طراحی داخلی
رنگ یکی از عناصر اساسی در طراحی داخلی محسوب میشود، که با جنبههاي روانشناسانه، فیزیولوژیکی، بصري و زیبایی شناختی محیط در ارتباط است. امروزه بیان اینکه رنگ به صرف زیبایی در محیط مورد استفاده قرار گیرد، نمیتواند مورد پذیرش قرار گیرد، چرا که مساله مهم در طراحی داخلی و دکوراسیون یک محیط نیازها و احساساتکاربران آن میباشد .
انتخاب یک رنگ براي یک مجموعه خاص ممکن است به فاکتورهاي خاصی مانند: عوامل جغرافیایی، شخصیتافراد، فرهنگ آنان و امثال آن و همچنین به نوع نور تابیده شده بر آن و شرایط تابش، نوع فعالیت کاربران یکمحیط و امثال آن بستگی داشته باشد .
به عنوان مثال در طراحی داخلی مطب دندانپزشکی باید به شکل یک مکانِ امداد رسانی از پزشک و سایر پرسنل دندانپزشکی به مراجعین و بیماران باشد که این امر باعث رضایت و آسودگی خاطر بیمار تا حد امکان می شود. با فراهم آمدن چنین شرایطی، ترس و اضطراب در مراجعین پایین میآید و اعتماد آنها به کار پزشک جلب میشود. بدین ترتیب مراجعه کنندگان میتوانند به راحتی و بدون دلهره ای به چنین مکانی در رفت و آمد باشند. اگر اصول مهندسی در طراحی داخلی مطب دندانپزشکی به خوبی رعایت شود نتیجه کار محیطی کاربردی و جالب، زیبا و راحت خواهد شد که همین عوامل باعث تبدیل مطب به مکانی شاد همراه با یک گروه و پرسنل فعال و پر کار خواهد شد. بنابراین میتوان گفت امروزه در طراحی داخلی مطب دندانپزشکی حتماً باید از نظرات کارشناسانه طراحان داخلی و متخصصین کمک گرفت و باید دانست که عوامل زیادی در طراحی داخلی مطب دندانپزشکی مؤثر هستند. مهم ترین این عوامل عبارتند از نور، رنگ، تهویه هوا، تجهیزات وامثال آن.
تعریف رنگ و ویژگیهای آن
برای موفقیت در طراحی داخلی مطب دندانپزشکی، مفاهیم رنگ از ابتدا بایستی مد نظر معمار باشد .
تعریف مفهوم رنگ نیز بر مبناي رنگی بین دو سطح است رنگ بخشی از ادراك بینایی که توسط مشاهده با یکچشم و بدون حرکت آن بتوان لکه اي مجرد از ساختارش را از لکه مجاور تمیز داد. (یورک گروتر، 1375، 489)
رنگ در فرهنگ لغت وبستر به عنوان ویژگی ای از یک شی که تحت عنوان تم رنگی روشن و اشباع توصیف میشود که در محدوده طول موج قابل دیدن، تحریک کننده اعصاب چشم است، تعریف میگردد. Webster)، 1836، 456)
رنگ در لغت نامه دهخدا عبارتست از: اثر نور که بر ظاهر اجسام نمایشهاي مختلف میدهد، یعنی اثر مخصوصیکه در چشم از انعکاس اشعه نور در روی اجسام پدید آید. (علی اکبر دهخدا، 1364، 567)
صفات رنگ و کاربرد در طراحی داخلی مطب
رنگمایه
خصوصیتی از هر رنگ است که آن را از بقیه رنگ ها متمایز میکند این ویژگیها تمایز رنگمایه یا آبی از قرمز زردنارنجی از تمامی رنگها که نزدیک به یکدیگر هستند ممکن میسازد.
اگر به اهمیت استفاده از سایه و رنگ مایههای ساده در معماری داخلی پی ببریم استفاده از رنگها در طراحی و دکوراسیون داخلی مطب دندانپزشکی به تجربه ارزندهای بدل میشود. واکنش ما به رنگها میتواند از بعد احساسی یا علمی مورد بررسی قرار گیرد. کشف این مساله چگونه بر فضای داخلی مطب تأثیر میگذارد کمک میکند تا دریابیم چه چیزی حس بهتری در ما ایجاد میکند.
ارزش رنگ
حالت روشنایی یا تاریکی رنگ را ولیو (Value) یا ارزش رنگ گویند. از اضافه کردن رنگ سفید رنگهاي روشن و ازاضافه کردن رنگ سیاه رنگهاي تیره حاصل میشوند. در واقع ولیو بعد غیر رنگی که گاهی از آن تحت عنوان ارزش رنگی یاد میشود. ولیو به تیرگی و روشنی رنگ اشاره کرده و داراي 11 درجه است که از سیاه مطلق تا سفید مطلق را شامل میشود. (یاسمین رستم زاده، 1388، 35)
کروما / اشباعیت
کروما (chroma) / اشباعیت (saturation) به این معنی است که خلوص یا شدت نسبی یک رنگ بوسیله این عامل که چه مقدار رنگ خاکستری یا سایر رنگها به رنگ مورد نظر اضافه شود، تعیین میگردد. (یاسمین رستم زاده، 1388، 127)
ادراک رنگ
گذشته از مبانی معماری داخلی درمانگاه و مطب؛ هنگامی که با محیط اطراف خود مواجه هستیم، در یک تعاملپیوسته با طراحی داخلی و به طور جزئی تر با ادراك رنگ قرار داریم. طبق تعریف فرهنگ لغت وبستر ادراكعبارتست از آگاهی از اشیاء یا دادههاي دیگر از طریق سطحی متوسط از احساس. هنگامی که یک جسم را لمسمیکنیم از جنس یا حتی دماي آن آگاه میشویم. هنگامی که صداي چیزي را میشنویم از بلندي یا ملایمت یا حتیزیر یا بم بودن آن آگاه میشویم. اما چشم با کمک مغز میتواند رنگ، سایز، بافت ظاهري یا حتی دما یا وزن تقریبیاشیاء را تشخیص دهد، که در این ادراك حسی، رنگ نقشی اساسی را بر عهده دارد. رنگ هاي مختلف در طراحی داخل مطب ادراك هاي متفاوتی را سبب میشوند و هنگامی که اشتباه به کار بروند احساس ما میتواند به خطابیفتد. رنگ بر روي بافت نیز تاثیر گذار است. قرمز بافت سخت را نمایش میدهد و هر چه روشنتر شود از میزانسختی بافت آن کاسته شده و بر نرمی آن افزوده میشود. آبی سطح صاف را نشان میدهد، هر چه روشنتر شود برلطافت آن افزوده میشود تا جایی که غیر قابل لمس جلوه دهد. آبی تیره، بنفش تیره و قرمز تیره جنس مخملی را تداعی میکند. Amy Schultz)، 2011، 9)
نهایتاً براي جمع بندي مطالب میتوان گفت ادراك رنگ در طراحی داخلی در مجموع به سه عامل بستگی دارد:
- شرایط و محیطی که رنگ در آن دیده میشود .
- خصوصیات سطح منعکس کننده، مانند بافت و توانایی آن براي جذب یا انعکاس نور
- توانایی فرد براي ادراك رنگ ها (الهام پیروزی، 1391، 20)
تاثیرات فیزیکی رنگ در طراحی داخلی مطب
در دیزاین داخلی بی شک رنگ هم بر جسم انسان و هم بر روان او تأثیر میگذارد. (یاسمین رستم زاده، 1388، 100) پس از شناخت ویژگیها و ادراکات رنگ ها، چگونگی درك تأثیرات روانشناسی آنها سادهترخواهد بود. به طرز شگفت انگیزي رنگ، مستقیم یا غیر مستقیم، از راههاي مختلفی بر بدن ما اثر میگذارد.حس بینایی در انسان که عامل درك و دریافت رنگها است و در مجموع80 درصد تمامی ادراکات انسان راشامل میگردد، از طریق کنتراست تیره و روشن و همچنین تأثیرات رنگ عمل میکند. (یاسمین رستم زاده، 1388، 100)
در طراحی داخلی مطب دندانپزشکی باید دقت کرد که چشم مستقیماً تحت تاثیر رنگ قرار میگیرد و سیگنالهاي دریافتی را به مغز میرساند، سپس باعث ایجاد یکسري عکسالعملهاي پیوسته در بقیه قسمتهاي بدنمیشود. این عکسالعملها براي دانشمندان و روانشناسان بسیار مهم است و اطلاعاتی را در اختیار ما میگذارندکه براي ساخت یک محیط ایده آل به آنها احتیاج داریم. Amy Schultz)، 2011، 100)
هنگام بحث در مورد تجربیات رنگ در حیطه عکسالعملهاي فیزیکی به آن مانند فشار خون، خستگی چشم وتکامل ذهن، قدرت و اهمیت یک محیط با طراحی خوب همهي موانع فرهنگی و فردي را پشت سر میگذارد .تجزیهو تحلیل عکس العمل هاي بیولوژیکی ما به رنگ و پردازش آن بیدرنگ به عکس العملهاي روانی منجر میشود، که اغلب به طور همزمان ظاهر میشوند. در این حیطه عکسالعملهاي روانی به رنگ با توصیفاتی کیفی، که درادامه به آنها خواهیم پرداخت. مانند اضطراب، نگرانی، آرامش، غم و امثال آن نشان داده میشوند. Amy Schultz)، 2011، 101) مواردی اینچنین بارها در طراحی داخلی مطب در تبریز برای نویسنده پیش آمده است.
روانشناسی رنگ در طراحی داخلی
حال پس از بررسی اثرات فیزیولوژیکی رنگ، با نگاهی نسبتاً عمیق در مسائل رواشناسی، به دنبال یکبررسی اولیه پیرامون اینکه چگونه میتوان عکسالعملهاي محیطی به رنگها را افزایش داد، میباشیم. در انتخاب رنگی مناسب جهت تحریک حواس کاربر در طراحی داخلی مطب، بسته به موضوع طراحی و نیازهايفیزیکی و احساسی کاربر، انجام تحقیقات موردي و عمیق، جهت نیل به این هدف ضروري میباشد.
در ابتدا ما باید به این سوال پاسخ دهیم که: روانشناسی چیست؟ روانشناسی علمی است که با ذهن، با بعدروحی و فرآیندهاي عاطفی و اشارهاي خاص به رفتار سر و کار دارد و درکی از اینکه رفتار شامل فکر، احساس، و هررویایی از تجارب فرد را فراهم میکند. ریشههاي این تجربیات به صورت فرآیندهایی هوشیارانه، نیمه هوشیارانه، وناهوشیارانه میباشد. تجربه هوشیارانه حاکی از آن است که ما آنچه که فکر و احساس میکنیم آگاه هستیم. تجربه نیمه هوشیارانه اشاره به فرآیندهای ذهنی دارد که ادراك آنها به صورت ناخود آگاهانه یا به آرامی انجام میشود. تجربیات ناآگاهانه مجموع افکار، خاطرات، تکانههاي حسی، انگیزه ها، خواسته ها، علاقه ها و احساس که ما نسبت به آنها آگاهی نداریم، اما احساسات و رنگ نیز بخشی از تجربیات هوشیارانه، نیمه هوشیارانه، وناهوشیارانه است که با رفتار انسان عجین شده و رفتار ما را تحت تأثیر قرار می دهند.
در طراحی داخلی، اصطلاح روانشناسی رنگ اغلب طبق پیشنهاد وان واگنر مبنی بر تمایل به اشاره به حوزه تأثیر،شناخت و عکسالعملهاي محیطی و همنشینی رنگهاي خاص با عنوان روانشناسی تاثیرات رنگ یاد میشود. شناخت و آگاهی از چگونگی روانشناسی و فیزیولوژیکی رنگها بسیار مهم است و هنگام استفاده از آنها در طراحی داخلی مطب باید به دقت مورد توجه قرار گیرند و نمیتوان رنگ ها را آزادانه در هر جا بکار برد، چرا که ممکن استباعث اختلالات و درگیريهاي ذهنی و فیزیکی شود. Amy Schultz)، 2011، 17)
پس از بررسی ماهیت روانشناسی به بررسی برخی تاثیرات آن بر ادراك محیط و تحریک حواس انسان از جملهتاثیرات رنگ بر ادراك ابعاد محیط، وزن ظاهري اجسام، دماي محیط و گذر زمان میپردازیم.
تاثیر رنگ بر حس گذر زمان در طراحی داخلی
رنگ بر حس تشخیص گذر زمان از نظر فرد مؤثر است، به طور مثال نور و فضاي قرمز منجر به تخمین بیش از اندازه زمان و سبز یا آبی منجر به تخمین کمتري از اندازه زمان در شخص میشود مکانیسم این پدیده شناخته شده نیست. سرعت گذر زمان، و عدم توانایی انسان در کنترل آن از جمله عواملی است که میتواند باعث ایجاد ناآرامیو اضطراب در انسان شود، درحالی که استفاده درست و به جا از رنگ ها و نورها میتواند آرامش لازم را براي بودن درفضا و حتی تمرکز فراهم آورد. (فرهنگ مظفر، 1388، 111)
تحقیقات در مورد چگونگی تاثیرات رنگ بر ادراك زمان در طراحی داخلی مطب هنوز بینتیجه است. شلنوف درسال 1972 در تحقیقی تاثیرات رنگ بر تخمین زمان گذر زمان را مورد بررسی قرار داد. کلارك در سال 1975 یکآزمایش طراحی کرد که در آن دو گروه از فروشندگان را در دو اتاق مجزا، یکی به رنگ قرمز و دیگري با رنگ سبز را درنظر گرفت، کسانی که در اتاق قرمز بودند زمان سپري شده را دو برابر زمانی که گذشته بود تصور کردند .در مقابلآنهایی که در اتاق سبز رنگ بودند، زمان سپري را کمتر از زمان واقعی پنداشته بودند. اما تحقیق پورتر و مایکلیدز درسال 1976 نتایجی متناقض را در پی داشت. در این تحقیق یک سخنرانی یکسان براي دو گروه در دو آمفی تئاترایراد شد. براي گروهی که در آمفی تئاتر قرمز بودند، زمان سریعتر سپري شده بود و گروه دیگر زمان را بیشتر ازمقداري که گذشته بود تصور کرده بودند. اسمیتس در سال 1969 به بررسی چگونگی برآورد میزان زمان سپري شدهتحت تاثیر نورهاي مختلف پرداخت و متوجه شد که افراد تحت نور قرمز در مقایسه با قرارگیري تحت نور آبی ، یکمدت زمان معین را، کوتاهتر احساس می کنند. او با مشاهده آزمایش اظهار کرد که گذشته از اینکه نوري که افراددر معرض آن قرار میگیرند، آبی یا قرمز باشد، تخمین مدت زمان ادراك شده تحت تاثیر اولین نور کوتاهتر به نظرمیرسد. درجمعبندي مبحث تاثیر رنگ محیط در برآورد زمان، با توجه به مطالعات و تحقیقات انجام شده میتوانگفت که این بررسی همچنان محدود و در هاله اي از ابهام قرار گرفته و پاسخ صریحی براي آن در نظر گرفته نشدهاست
رنگ و تأثیر آن بر ادراك ابعاد محیط
یکی از تأثیرات قابل پذیرش رنگ، کاربرد آن در طراحی داخلی مطب دندانپزشکی به منظور تغییر ابعاد فضامیباشد. یکی از اولین اصولی که به دانشجویان طراحی داخلی آموزش داده می شود، این است که رنگ هايگرم برجسته و رنگ هاي سرد فرورفته بنظر میآیند. درواقع این برداشت در مقایسه با دیگر اثرات روانیرنگ، بسیار سادهتر بنظر میآید. رنگ آمیزي دیوارهاي یک فضا به رنگهاي روشن، آن مکان را در ظاهر بزرگترنمایان می سازد، در حالی که رنگهاي تاریک، پررنگ با درجه اشباعیت بالا و گرم تأثیر عکس بر فضا دارند.(فرهنگ مظفر، 1388، 2)
درك فاصله از رنگهاي مختلف، متفاوت است. به عنوان مثال، رنگ هاي گرم به نظر جلوتر و رنگهاي سرد عقبتر دیده می شوند. رنگ هاي گرم تر ایجاد فشار نموده و پاسخ فیزیولوژیکی متفاوتی در مقایسه با رنگ هاي سردایجاد میکنند .(الهام پرویزی، 1391، 19)
در توضیح فیزیولوژیکی باید گفت ساختار چشم انسان سبب میشود که رنگ هاي آبی و بنفش در مقایسه با رنگقرمز کمی دورتر به نظر بیایند عدسی چشم براي دیدن چنین تصاویري کمتر محدب میشود، بنابراین تصاویربنفش و آبی کمی دورتر دیده میشوند. از سوي دیگر براي نور قرمز که در پشت حفره چشم دریافت میشود،عدسی چشم بیشتر محدب شده و در نتیجه ناظر تصاویر را نزدیکتر احساس میکند.
سوالی که در اینجا مطرح میشود، این است که آیا حرفه طراحی داخلی با تکیه به این پدیده، با رنگ کردن سطوحبه رنگ گرم براي برجسته نشان دادن و استفاده از رنگ هاي سرد براي فرو رفته به نظر آمدن آنها استفاده کنند؟
کلیمن در سال 1981، نظریهاي مبنی بر این که استفاده از رنگ آبی باعث میشود یک اتاق بزرگتر و رنگ قرمز سببمیشود اتاق کوچکتر به نظر برسد، طرح کرد. تدفورد، برگوییست و فلاین در سال 1977 تاثیرات رنگ بر ابعاد را تحت شرایط آزمایشگاهی کنترل شده مورد بررسی قرار دادند. آنها دریافتند، هنگامیکه درجه اشباعیت یک اسلایدرنگی را در یک زمینه خاکستري افزایش دهیم، بیشتر متمایز میشود. مون، کیس، ساندرسون و برنر در سال 1956تاثیرات رنگ بر ادارك فاصله را در محیط هاي باز مورد بررسی قرار دادند و به این نتیجه رسیدند که هیچ رنگی دارايموقعیت پایدار و معین در فضا نیست، بنابراین رنگ ها تنها در یک بستر مشخص و همراه با کلیهي عوامل موثر بریک مکان، میتوانند در برآورد مسافت تاثیرگذار باشند.
اویاما و و نانري در سال 1960 از افراد شرکت کننده در آزمایش خود خواستند که ابعاد فرمهایی دایرهاي شکل با رنگهایی مشخص را در یک ترکیب با یکدیگر مقایسه کنند. آنها نیز دریافتند هنگامی که درجه روشنایی اشیاء افزایشو پس زمینه شان کاهش مییابد ادراك شکل مورد نظر افزایش مییابد. آزمایش آنها بر نقش روشنایی اجسام را بهعنوان عاملی مهم در ادراك اندازه بدون در نظر گرفتن رنگ و شکل پس زمینه تاکید داشت. ایگوسا در سال1983اهمیت میزان روشنایی رنگ را بر ادراك ابعاد تایید کرد و همچنین دریافت که رنگ هاي مختلف بر عمق اشیاءموجود در فضا تاثیر میگذارند. بعلاوه به این نتیجه رسید که روشنایی و درجه تیرگی رنگ تاثیر بسزایی در ادراكابعاد و فواصل ظاهري محیط دارد .
بسیاري از طراحان داخلی در فضاهاي کوچک با تیره کردن سقف هاي بلند به منظور کوتاهترنشان دادن آن ، یا قراردادن رنگ هاي "سنگین تر " بر روي رنگ هاي "سبک تر " به منظور کاهش ارتفاع براي وسیع تر نشان دادن فضااین استراتژي را به کار می گیرند. (Ruth Brent، 2004، 20-22)
در جمع بندي این مبحث میتوان گفت که:
- در طراحی داخلی این اصل که صفحات با رنگ هاي گرم به سمت ناظر نزدیکتر و با رنگ هاي سرد از ناظر دور میشوند، نمیتوانند همواره درست باشند.
- برداشت وسعت فضا بسیار تحت تأثیر کنتراست اجسام و زمینه شان و درجه تیرگی و روشنی آنهاست .
- وسعت فضا را در طراحی داخلی میتوان با افزایش روشنایی سطوح محصور کننده اطراف آن و کاهش کنتراستبین عناصر موجود در آن و پس زمینه شان، افزایش داد.
کاربرد رنگ در محیط داخلی
کاربرد رنگ در هر زمان و مکانی بسیار حائز اهمیت میباشد. همه ما در زندگی روزمره خود در مورد رنگهاي به کار رفته در ساختمان ها یا تزیینات داخلی آنها نظراتی میدهیم، اما باید دقت کنیم که چگونه و کجا رنگ ها را به کار ببریم. طراحان داخلی پول زیادي را براي طراحی فضاهاي داخلی که اغلب دلپذیر به نظر میآیند و مشکلات فیزیولوژیکی خاصی را ایجاد نمیکنند، دریافت میکنند.
هر رنگ معینی اداراك مخصوص خود را دارد، دو نوع از این ادارکات ادراك وزنی و حجمی از رنگ است. عموماً دررنگ آمیزي ساختارهاي مختلف اعم از ساختمانها یا مبلمانها، معمول است که رنگ اجزاي پایه و شالودهاي راتیرهتر از سایر قسمتها در نظر میگیرند. اصولاً تیره نشان دادن این قسمتها حسی از ایستایی و پایداري را القامیکند. در اینجا میتوان در مورد ایجاد حس اطمینان یا عدم اطمینان درطراحی محیطهاي مختلف با استفاده ازرنگ آمیزي در کف فکر کرد. براي مثال، در تجربه ای که در دیزاین داخلی مطب دندانپزشکی در تبریز داشتم؛ یک میز با پایه هاي سفید و سطح میز سفید، سست و زوال در رفته به نظر میآمد. بنابراین این میز که در طراحی داخلی اتاق انتظار مطب مورد نظر بود به طور کامل عوض شد در حالیکه در رندرهای طراح این حس را منتقل نمیشد.
باید بپذیریم که رنگ یک وسیله قدرتمند در محیط اطراف ما میباشد، که به ما کمک میکند میان شکل و پسزمینه تمییز قائل شویم و بتوانیم اجسام را فراتر از اندازه و فرمشان تشخیص دهیم. رنگ داراي ماهیتی منسجم ونمادین است و به فرهنگ و آداب و رسوم یک جامعه مربوط میشود. مهمتر از همه اینکه رنگ در غنا بخشیدن بهارزش محیط و افزایش زیبایی و هیجان پیرامون بسیار موثر است. کاربرد رنگ در طراحی داخلی یکی از موضوعاتتجربی بشر است که ریشه آن را در معیارهاي ارزشی و قضاوت هاي ذهنی ترجیحات افراد میتوان دریافت.
تأثیر رنگ در محیطهای درمانی و مطبهای دندانپزشکی
امروزه طراحی داخلی محل کار بر اساس اصول مهندسی، طبق نیاز افرادی که در آن محل کار میکنند و یا مراجعینی که به آنجا رفت و آمد میکنند انجام میگیرد، نه بر اساس تجهیزات و ابزاری که قرار است در آن دفتر استفاده شود. در این صورت محیط کار تبدیل به محلی مناسب، جالب و آرامش بخش برای پرسنل و مراجعین آن محل خواهد شد که در این راستا مطب دندانپزشکی و طراحی داخلی اتاق انتظار مطب نیز چنین وضعیتی دارد. طراحی داخلی مطب دندانپزشکی باید گویای خدماتی باشد که یک پزشک میخواهد به بیماران خود ارائه دهد، مثل خدمات درمانی در یک محیط امن، زیبا و مطمئن.
نورپردازی مطب دندانپزشکی
مسأله نور و روشنایی یکی از عوامل بسیار مهم در طراحی داخلی کلیه اماکن از جمله مطب پزشک و دکوراسیون فضای انتظار مطب محسوب می شود. در دیزاین داخلی مطب باید نور به اندازه کافی مد نظر باشد، بطور مناسب به همه قسمت ها توزیع شود، تمایز دید رعایت شود و رنگ مناسب نور انتخاب شود. بطور کلی عامل نور در مطب را میتوان به ۲ گروه نور طبیعی و مصنوعی تقسیم کرد. نور طبیعی نوری است که از طریق پنجره ها و بازتاب آن تأمین می شود و نور مصنوعی شامل لامپ ها و دستگاههای روشنایی میشود.
همانطور که گذشت؛ رنگ یکی از عوامل بسیار مهم در معماری داخلی مطب دندانپزشکی است. انتخاب رنگ صحیح و مناسب فضا، بسیار مهم است. برای رنگ پردازی میتوان از تمامی رنگها استفاده کرد. علاوه بر اینکه باید به همنشینی و هماهنگی رنگ ها توجه کرد. در انتخاب رنگ باید به دو مورد زیر توجه کرد:
1- ابعاد فضای مورد نظر، چرا که رنگ در بزرگی و کوچکی فضا مؤثر است.
2- وجه به هماهنگی رنگ ها در جهت ایجاد فضایی آرام و دلپذیر.
در حقیقت انتخاب رنگ چندان سلیقه ای نیست که به نظر طراح داخلی، کارکنان و خود پزشک بستگی داشته باشد. در طراحی داخلی محیطهای درمانی، موضوع رنگ از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا امروزه بررسیها نشان میدهد که رنگها اثرات درمانی مهمی به همراه دارند. بطور کلی در طراحی داخلی مطب دندانپزشکی با توجه به اینکه مراجعین در سنین مختلف اغلب دچار استرس و درد هستند، استفاده از رنگ های ملایم میتواند به آرامش درونی آنها کمک بسزایی کند، در مورد طراحی دکوراسیون اتاق درمان و پذیرش تفاوت نوع رنگ گرم و سرد لازم نیست بلکه میتوان در طراحی اتاق انتظار از یک رنگ با درجه تیرگی و روشنایی مختلف استفاده کرد. استفاده از یک رنگ در هر دو مکان از این جهت حائز اهمیت است که مراجعین قبل از ورود به اتاق درمان با آن رنگ در اتاق پذیرش آشنا شده اند. رنگ، نور و آب میتوانند در ایجاد محیطی شفاف و زنده در مطب کمک کنند. در انتخاب رنگبندی مطب باید به هماهنگی رنگها با یکدیگر دقت داشت. استفاده از رنگهای روشن مانند آبی ملایم یا کرم فضای مطب را وسیعتر جلوه میدهند بنابراین اگر مطب کوچکی برای طراحی داریم که ممکن است دلگیر به نظر برسد، میتوان از رنگهای روشن برای دیوارها استفاده کرد. استفاده از آیینه نیز میتواند به بزرگتر جلوه دادن مطب کمک کند. رنگهای ملایم همچنین میتوانند در آرامش درونی بیماران تأثیر داشته باشند. در این مورد به تصاویر پروژه طراحی داخلی مطب دندانپزشکی تبریز توجه کنید.
نتیجه گیری
با توجه به آزمایشات و مطالعات مطرح شده در رابطه با رنگ در طراحی داخلی و تأثیرات آن بر محیط در فضاهايداراي رنگهاي مختلف، میتوان نتیجه گرفت که همه این بررسیها حاکی از این است که یک ارتباط پیوسته میانرنگ محیط، احساس و برداشت ما از آن وجود دارد. در طی این بررسیها بعضی از رنگها بسیار فعال و بعضی دیگرمعمولی و بعضی دیگر آرامش بخش توصیف شدند .همه نتایج مرور شده نشان میدهند که نمیتوان رنگ را بهعنوان یک عنصر خنثی از محیط در نظر گرفت. رنگ در دکوراسیون داخلی مطب و کلینیک موضوعی استپیچیده، که تحت تأثیر عواملی چون شرایط نورپردازي، سلیقه هاي فردي، و ادراك تناسب رنگ میباشد و به هماناندازه که مفهوم یک رنگ مهم است، شیء رنگ آمیزه شده نیز اهمیت دارد. همانطور که مشاهده شد، باید توجهکرد که تأثیرات ادراکی رنگ در کارکرد کاربران محیط آن اثرگذار است .
تاثیرات روانشناسی و فیزیولوژیکی رنگها در زندگی روزمره ما کاملاً مشهود است. شناخت و آگاهی از چگونگی استفاده از رنگها بسیار مهم است و هنگام استفاده از آنها در طراحی محیط باید به دقت مورد توجه قرار گیرند. دردکوراسیون و طراحی داخلی مطب دندانپزشکی نمیتوان رنگ ها را آزادانه در هر جا بکار برد، چرا که ممکن استباعث اختلالات و درگیريهاي ذهنی و فیزیکی شود. ذکر این نکته نیز ضروري است که نباید یک رنگ خاص، صرفابه دلیل خاصیت آرامش بخشی یا هیجان آن، بیش از حد معمول مورد استفاده قرار گیرد، رنگ ها میتوانند در رفاهجسمی و فیزیکی ما موثر واقع شوند.
در نهایت میتوان گفت، برای طراحی داخلی کلینیک و درمانگاه و دیگر فضاهای درمانی مکان یابی و طرزاستفاده از رنگ ها در محیط باید با دقت و هوشمندانه انجام شود. یک معمار به عنوان خالق یک فضا و یک مدیر درچیدمان عناصرتشکیل دهنده آن لازم است که زبان رنگ ها را درك کند و خواص آن ها را بشناسد، منطق آن ها رابفهمد و با ترکیب و مکان نمایی مناسب آن ها آنچه را که میخواهد به ناظرین و ساکنین محیط انتقال دهد، بگوید.از طرفی رنگ یکی از عناصر اساسی در طراحی فضاهای داخلی مطب دندانپزشکی محسوب میگردد و نمیتوان رنگ را به صرف زیبایی در محیط مورد استفاده قرار داد و تاثیرات فیزیولوژیکی و روانشناسانه رنگ در محیطها هدفمند و تاثیرگذار میباشد.
منبع